Cải canh còn gọi cải bẹ xanh, cải dưa, không chỉ là loại rau ngon, dễ chế biến mà còn là vị thuốc quý phòng trị nhiều bệnh. Theo sách Tuệ Tĩnh, “cải canh là giới thái, vị cay ấm không độc, tác dụng thông lợi khoan khoái trong hông ngực, thông kiếu, an thận lợi đàm, trừ ho dốc”. Ăn cải canh rất tốt cho người ho, khó thở, đau khớp, ngoại cảm, nội thương, đàm thấp ứ trệ đau nhức, khí huyết hư kém lưu thông.
Trong 100g rau cải có chứa chất đạm 1,7%; chất béo 0,0%; chất bột 1,5%; chất xơ 1,5%; vitamin A, B, C, D, caroten, anbumin, axit nicotic – đều là chất cần thiết cho sức khỏe. Dưới đây là một số món ăn thuốc từ cải canh.
Canh cải nấu cá rô đồng: cải canh, cá rô đồng nướng gỡ lấy thịt, gừng, gia vị vừa đủ nấu canh ăn. Tác dụng ích tỳ vị, hóa đàm, bổ khí huyết. Chữa chứng tỳ phế hư, ăn kém, bụng đầy ăn không ngon, chứng ho khan, ho cơn ho thở dốc, ho lâu ngày, phong thấp nhức mỏi, đau khớp do gút.
Cải canh nấu phổi lợn: cải canh 100g hoặc hơn, phổi lợn, thịt lợn băm nhỏ hoặc thịt cá lóc, thêm gia vị vừa đủ nấu canh ăn. Tác dụng bổ phế, hóa đàm. Trị ho lâu ngày, ho khan, ho đàm, chứng ho thở dốc, ho do ngoại cảm nội thương, đau tức ngực sườn do huyết ứ.
Canh cải nấu giò lợn: cải canh, giò lợn hầm nhừ, gừng, hành, tiêu, gia vị vừa đủ nấu canh ăn. Tác dụng bồi bổ khí huyết, ích ngũ tạng, mịn da, nhuận phổi. Chữa ho khan, ho đàm, chữa phụ nữ sau sinh ít sữa, dưỡng thai, trẻ em còi, gân xương mềm yếu, da khô râu tóc bạc sớm, khí huyết hư.
Cải canh xào cật heo: cải canh, cật heo, hành ngò, tiêu, gừng, gia vị vừa đủ xào hoặc nấu canh ăn. Tác dụng bổ hư, ích tạng khí hóa đàm, lợi bàng quang. Rất tốt cho người già tâm phế mạn, khó thở, ho, mệt mỏi, thận yếu, đau lưng, mỏi gối, ù tai, tiểu không tự chủ, phụ nữ huyết hư rong kinh đau bụng.
Cải canh nấu gừng: cải canh 200g, gừng tươi 1 củ 40g nướng đập dập, gia vị vừa đủ hoặc phối hợp thịt cá nấu canh ăn. Tác dụng bổ hư, hóa đàm, thông kiếu, an thận, phục hồi chính khí. Chữa ngoại cảm nội thương ho thở, sổ mũi, bụng đầy buồn nôn, ăn chậm tiêu, chứng đau đầu, đau tim, đau tức ngực sườn do huyết ứ.
Dưa cải xào ruột già lợn: dưa cải muối chua, ruột già lợn, hành, gừng gia vị vừa đủ xào, kho ăn. Tác dụng bổ hạ tiêu, thanh thấp nhiệt, ích khí, dưỡng huyết. Trị viêm đại tràng, đại tiện táo, đi tiểu buốt, dắt, ngoại cảm nội thương, ho khan, ho đàm.
Dưa cải om cá chép: dưa cải muối chua, cá chép, hành ngò gia vị vừa đủ nấu ăn. Tác dụng thông bổ khí huyết, hóa đàm, thanh thấp nhiệt. Trị chứng ho khan, ho đàm, viêm gan vàng da, men gan tăng, viêm đại tràng, táo bón.
Canh cải thịt ngao: cải canh, thịt ngao, gừng, hành ngò gia vị vừa đủ nấu canh ăn. Tác dụng thông bổ thông khí huyết, an thận lợi đàm, trừ ho. Chữa ho tức ngực, viêm tiết niệu, tiểu khó, tiểu đục, phù thũng, phì đại tuyến tiền liệt.
Canh cải nấu cua: cải canh, thịt cua đồng, gừng, hành, gia vị vừa đủ nấu canh ăn. Tác dụng bổ gân xương, hóa đàm, thông huyết. Chữa ngoại cảm nội thương ho thở, ho tức ngực sườn, di chứng “trúng phong” miệng mắt méo lệch, các chứng hư nhược phong tê do huyết hư huyết ứ.
Canh rau cải thịt băm: cải canh 200g, thịt lợn băm 100g, gừng, hành ngò, tiêu, gia vị vừa đủ nấu canh ăn. Tác dụng tư âm dưỡng huyết, nhuận táo, hóa đàm. Rất tốt cho người già, trẻ em, phụ nữ sau sinh và người khí huyết hư.
Cải canh xào thịt bò: cải canh, thịt bò non, gừng, hành, tiêu, gia vị vừa đủ xào ăn. Tác dụng bổ tỳ vị, ích khí huyết, hóa đàm. Chữa chứng ngoại cảm nội thương, ăn kém khí huyết hư.